Buiten de lijntjes kleuren
Mijn vrouw was vier jaar, toen haar ouders naar België verhuisden voor het werk van mijn schoonvader.
De eerste dag op de kleuterschool kreeg ieder kind een stuk behangselpapier en wat kleurpotloden van de dienstdoende non.
Driftig begon kleine Willemien te tekenen. Maar oh, oh, dat was helemaal fout. De non zou wel zeggen wat je mocht tekenen en hoe. Voor straf mocht ze die ochtend in de hoek staan. Het plezier in expressie werd zo grondig vernield. Maar dat dit anders kan bewees de beweging voor vrije expressie in Nederland.
In 1950 werd in Amsterdam door Mw. Ina van Blaaderen een stilleven van Cézanne verkocht. Van de opbrengst werd een zandschip aangekocht en verbouwd. Het kwam tegenover Carré te liggen en werd de Werkschuit gedoopt.
Een coalitie van beeldend kunstenaars en hervormingsgezinde pedagogen, zoals leerkrachten uit de Montessori en de Freinet beweging, geloofden in de vrije expressie, oftewel het persoonlijk scheppingsvermogen van de mens en vooral het kind. Zij begeleiden de kinderen en propageerden in het hele land de vrije expressie.
Hun visie was, dat het schools aanleren van vaardigheden slechts leidt tot culturele armoede.
Het was het begin van de kunsteducatie.
Afgelopen week kwam er een rapport uit van de Inspectie Onderwijs over de Kunstzinnige Oriëntatie.
Een van de bevindingen was, dat leerlingen slechter zijn gaan tekenen de afgelopen twintig jaar. Kinderen hadden een toets moeten afleggen en een aantal opdrachten moeten vervullen.
Leerlingen zijn schematischer gaan tekenen.
Tsja…..als je de kunsteducatie in Nederland de afgelopen jaren bijna volledig hebt wegbezuinigd moet je niet gek kijken als er culturele armoede ontstaat.
En hoe wil je nou volhouden dat een subjectieve kijk op kunst door een dorre ambtenaar via een toets objectief te beoordelen valt?
Waar in de vijftiger jaren door bevlogen onderwijsvernieuwers en (beeldend) kunstenaars een nieuwe visie op kunst en pedagogiek werd neergezet is het huidige onderwijs gevangen in het keurslijf dat de Inspectie hen oplegt.
De school is een toetsfabriek geworden, met éénduidige methoden, waar leerlingen een product zijn en de resultaten van de kinderen een opbrengst. Waar onderwijskrachten het grootste deel van hun tijd kwijt zijn aan registraties voor de Inspectie. Waar Cito – als commercieel bedrijf – de scepter zwaait en samen met de Inspectie zowel toetsen als methoden om die toetsen te kunnen maken door de strot duwt van de onderwijsteams.
Tijd voor een revolte binnen de scholen. Tijd voor een nieuwe visie op het onderwijs**.
Tijd om buiten de lijntjes te kleuren.
Marcel Olierook
** Binnen de SP is een werkgroep Onderwijs actief. Wilt u meepraten en/of denken?
Neem dan contact op met Wim Hoogervorst - 0228-855195 of
hoogervorst.wim@gmail.com
