West-Friesland

Allereerst wil ik alle lezers van deze column een prachtig, gezond en strijdbaar nieuw jaar toewensen. Een 2015 waarin menselijke waardigheid voorop staat, gelijkwaardigheid maatgevend zal zijn en solidariteit tussen en met alle mensen op deze wereld zal zegevieren.

Grote woorden? Nee, dat valt best mee. Het overgrote deel van de bevolking zal het met deze wensen voor 2015 van harte eens zijn. Zelfs de grootste fan van ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘je moet jezelf maar leren redden’ zal een warm gevoel krijgen bij de drie uitgangspunten van de SP: menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. De verschillen beginnen pas duidelijk te worden als we het gaan hebben over hoe we deze uitgangspunten willen terugvinden in onze samenleving.

Dat mag natuurlijk. We leven in een vrij land, waar een ieder zijn ideeën mag hebben over de ideale samenleving. Die vrijheid is voor onze democratie van levensbelang. Ook de vrijheid van meningsuiting hoort daarbij – een ieder mag van alles vinden over andermans denkbeelden en over anderen. Ook het mondeling uiten van die mening moet kunnen. De vrijheid moet op alle fronten gekoesterd worden, laten we het daar zonder twijfel over eens zijn.

Daarbij zou het woord ‘respect’ wel meer waarde moeten hebben. Zoals een televisieslogan het zegt: “Je mag denken, vinden en zeggen wat je wil, maar het hoeft niet”, als daarbij het respect tonen voor een ander in het gedrang komt.  Het is zo gemakkelijk om maar te roepen: “Ik mag zeggen wat ik denk, ik mag zeggen wat ik vind!” De vrijheid van meningsuiting wordt op die manier gebruikt als een vrijbrief naar eigen behoefte. Je hoeft dan ook blijkbaar niets uit te leggen. “Ik vind het zo, en dat zeg ik gewoon hardop!”

Een verkeerde ontwikkeling, als je het mij vraagt. In het ‘gewone’ dagelijks leven kom je ook steeds meer signalen tegen die ons vertellen dat we een verkeerde weg zijn ingeslagen. Dan heb ik het niet over zaken die de media halen, maar gewone kleine dingen om ons heen. Gedragingen van mensen in je leefomgeving die je je wenkbrauwen doen optrekken.

Rekening houden met een ander – het is geen vanzelfsprekendheid meer. In hoeverre leren wij het onze kinderen nog? En als we het ze leren: hoe belangrijk vinden we het werkelijk, en in hoeverre dragen we dat als volwassenen uit in de samenleving, als voorbeeld voor de volgende generatie?

Begrip hebben voor elkaar. Om ons heen kijkend zie je dat deze morele waarde ernstig onder druk staat. Je kunt overigens ook pas echt begrip hebben voor elkaar als je elkaar kent. Dat vraagt aan ons om je te verdiepen in een ander. Kennis op te doen over hoe een ander leeft, denkt en zich voelt. “Menselijke waardigheid” onderzoeken, ontdekken dat we allemaal mensen zijn. Erkennen dat wij als verschillende mensen, met al onze eigen(aardig)heden wel altijd gelijkwaardig zijn. Begrip en erkenning daarvan zijn voorwaarden voor solidariteit.

In deze dagen na de verschrikkelijke aanslag in Parijs worden we op een afschuwelijke manier wederom geconfronteerd met het feit dat we zo weinig van elkaar weten. Opnieuw klinkt de roep om verdieping in elkaar en elkaars cultuur, elkaars geschiedenis en elkaars ‘denken’. Alleen dan kan er sprake zijn van begrip.

We moeten er met elkaar voor waken dat we het ook nu weer laten bij verontwaardiging, het oppakken van de daders, van andere gevaarlijke elementen in de samenleving en het feller ageren tegen de strijd in het Midden-Oosten. Ik zeg: “Ook nu weer”, omdat er in het (recente) verleden meer ernstige gebeurtenissen hebben plaatsgevonden in de wereld (ook in ons land) die ons als maatschappij toch uiteindelijk niet verder brachten. Natuurlijk moeten we nu met z’n allen opstaan om daden als in Parijs scherp te veroordelen – niets rechtvaardigt zo’n actie. Natuurlijk moeten we met z’n allen staan voor de vrijheid van meningsuiting. Maar in de volgende fase vraagt de toekomst om andere stappen, die ons met elkaar zullen brengen naar een vreedzame solidaire samenleving.

Dat vraagt wat van ons allen, dat vraagt heel veel van ons allen – maar het zal zoveel opleveren ….

Halverwege het schrijven van deze column werden we hevig opgeschrikt door de aanslag in Parijs op de redactie van het satirische blad Charlie Hebdo.  We zijn geschokt en verontwaardigd.

Donderdagavond 8 januari jl. was ik met een paar honderd mensen om 18.00 uur in Hoorn, waar op de Rode Steen een korte bijeenkomst werd gehouden om de verontwaardiging met elkaar te delen en te uiten.

Ik was vorige week al begonnen met het schrijven van deze column.