West-Friesland

Op woensdag 30 november j.l. was er een druk bezocht Politiek Café over Armoede en Schuld.

Sprekers waren (in volgorde van "opkomst":

Margreet Keesman (fractievoorzitter SP Enkhuizen) met enkele praktijkvoorbeelden;

Han Neef (coördinator van de voedselbank West-Friesland);

Sadet Karabulut (2e Kamerlid voor de SP) over haar "Masterplan Armoede en Schulden" en

Macrel Olierook (SP Wethouder in Enkhuizen) over armoedebestrijding in Enkhuizen en de rest van de regio

Margreet Keesman sprak namens de bemoeizorgmedewerker van het Stadsteam van Enkhuizen die  wegens ziekte helaas verstek moest laten gaan.

Alleen al deze medewerker van het Stadsteam is (vanaf de oprichting 2 jaar geleden) benaderd door 112 cliënten, waarvan 62 met zware schulden.

32 cliënten zijn onder bewind gebracht.
24 cliënten dreigden uit huis te worden gezet. Voor 22 van hen heeft het Stadsteam dat kunnen voorkomen, bij 2 huisuitzettingen lukte dat niet.
Het is niet bekend hoeveel huisontruimingen er hebben plaatsgevonden buiten het zicht van het stadsteam.

De medewerker jeugdzaken van het Stadsteam heeft 140 gezinnen in begeleiding, waarvan 49 met problematische schulden.

Margreet gaf vier voorbeelden uit de praktijk van het Stadsteam.

Twee ervan waren vluchtelingen, een andere “case” betrof een jonge vrouw met kind en de vierde case een echtpaar met drie kinderen.
Voor drie van deze gevallen is een oplossing gevonden; de vrouw met het kind is nu “zwervend” binnen het niet al te goed bekend staande circuit van drugsgebruikers.

Margreet had zelf ook nog een voorbeeld van hoe een zelfstandig wonende jongere door de door het rijk gedicteerde maatregelen o.a. een huurschuld opliep en min of meer het criminele circuit in wordt gedwongen om het hoofd boven water te houden.
Hij krijgt uitsluitend flexcontracten aangeboden en krijgt tussen die flexcontracten (die vaak niet elkaar aansluiten) elke keer, omdat hij jonger is dan 27 jaar,  de 4 weken wachttijd voor zijn kiezen voordat hij in aanmerking komt voor een uitkering.

Han Neef noemde de armoede in onze regio “ten hemel schreiend”.
Van de 210.000 inwoners worden er momenteel 165 gezinnen geholpen door de voedselbank. Vorig jaar waren dat er nog 274, dus de aantrekkende economie is merkbaar.

Je komt als alleenstaande voor een voedselpakket in aanmerking als je minder dan € 6 per dag te besteden hebt, voor een gezin is dit € 11.
Daar moet alles van gedaan worden. Eten, kleding, alles buiten huur en vaste lasten.

Er is eerst een intake, waarbij potentiële klanten bankafschriften van de laatste drie maanden moeten tonen.
Is men eenmaal als klant aangenomen, dan wordt elk kwartaal opnieuw bekeken of cliënten nog aan de voorwaarden voldoen. Blijkt men niet, of niet meer, aan de voorwaarden te voldoen, dan wordt nog wel eens doorverwezen naar een interkerkelijke instelling.

Ouderen die slecht ter been zijn of zaken niet meer overzien kunnen ook door bijvoorbeeld een hulpverlener of mantelzorger worden aangemeld. Behalve in Hoorn is er in onze gemeente (in Bovenkarspel) en in Medemblik ook een uitgiftepunt.

Het voedsel wordt op verschillende manieren verkregen: overschot van bakkers, niet meer verkoopbare producten van Deen (bijv. een blikje met een deuk erin), te veel geproduceerde groenten van Hessing etc.

Behalve voedsel ontvangen gezinnen met kinderen sinterklaascadeautjes en wordt aandacht besteed aan kinderen die jarig zijn, zodat ze bijvoorbeeld op school kunnen trakteren.

Sadet Karabulut gaf eerst een voorbeeld van hoe op haar vroegere school arme kinderen worden ondersteund.

Als grootste probleem ziet de SP de grote ongelijkheid onder de Nederlandse bevolking. We weten het allemaal: de rijken worden rijker, de rest van de bevolking, inclusief Jan Modaal, wordt armer.

Aan de hand van cijfers liet Sadet dat zien. Zij heeft een Masterplan Armoede en Schulden geschreven. "Het moet en kan anders", is haar mening.

Over de armste mensen zei ze: “Je wordt dan als mens aan alle kanten vernederd,” en dan gaat men wel eens “lelijk terugdoen”.

Het aanvragen van steun  is ook heel lastig door het moeten invullen van vaak (te) ingewikkelde formulieren.

Verder zijn in het “Masterplan” nog voorstellen te lezen over het verbeteren van de hulpverlening bij schulden, de armoedebestrijding en het voorkomen van armoede.

I. Enkele (niet alle) cijfers door Sadet Karabulut gegeven:

Over de verdeling van de Nederlandse koek:

• 66% van al het vermogen (geld, huizen, goederen) in ons land is in het bezit van slechts 10% van de mensen
• 31% van al dat vermogen is in het bezit van 20% van de mensen
• en de rest van de mensen (70%, dat is 70 van de honderd mensen) moet het doen met slechts 3% van alle bezittingen.

II. Door de SP bedachte maatregelen om de armoede een halt toe te roepen.

1. Verhoging van het minimum loon, de AOW en de “gekoppelde “ uitkeringen met 10%.
2. Huren met maximaal 400 euro per jaar verlagen.
3. In alle gemeenten een “kinderpakket” verplicht stellen.
4. Schulden van jongeren door gemeenten te laten “opkopen” met een terugbetalingsregeling binnen drie jaren.
5. Afschaffen van 0-uren contracten en het flexwerk in bepaalde sectoren beter te betalen dan vast werk.

III. Overige voorstellen:

A. Verbetering van de schuldhulpverlening.

• Door de vrije voet te verhogen voordat tot beslaglegging van eigendommen mag worden overgegaan.
• Door het opstellen van een zwarte lijst van malafide bewindvoerders – of een witte lijst van bonafide bewindvoerders.

B. De armoedebestrijding.

• De bijzondere bijstand beter regelen.
• “Armoederegelingen tot 120% van het wettelijk minimum”

C. Het voorkomen van armoede.

• Mogen bijverdienen tot 120% van het wettelijk minimum voor onbepaalde tijd
• De zogeheten “kostendelersboete” of “mantelzorgboete” afschaffen.

Het volledige masterplan vindt u via deze link.

In de discussie kwamen de volgende vragen en antwoorden naar boven.

1. Om alle voorstellen te kunnen realiseren is MACHT nodig. Waardoor slagen we er niet in mensen aan ons te binden?

Antwoord: We zullen harder moeten strijden. Wilders bestrijden “tot op het bot”. Mensen naar ons toe zien te trekken door het “buurten”, in kroegen, op scholen. 30 jaar liberalisme heeft tegenstellingen vergroot. Strijd blijven voeren.

2. Kunnen we niet beter een basisinkomen invoeren?

Antwoord: Nee, beter is de bijstand verbeteren, dat ligt dan een beetje in die lijn. Een basisinkomen zou als nadelen hebben, dat rijke mensen het ook zouden krijgen én dat het bedrag ongetwijfeld  minder zou zijn dan de bijstand.

3. Is er geen instantie die de gemeente terugfluit als men zich niet houdt aan de wettelijke regels voor toekenning van bijstand?

Antwoord: Nee, maar dat is een taak voor zowel de gemeenteraad, als de SP en de FNV. We zouden eigenlijk de krachten moeten bundelen. Sadet benaderde over dit punt al wel de staatssecretaris, maar die wil niet meewerken. Lokaal is nog veel mogelijk.

4. Waar moet het geld voor de voorgestelde verbeteringen vandaan komen?

Antwoord: Door bijvoorbeeld een bankenbelasting, door grote bedrijven weer belasting te laten betalen, door een miljonairsbelasting. De publieke voorzieningen, zoals de zorg, onderwijs, openbaar vervoer etc. moeten ook weer “publiek” worden gemaakt.

Tenslotte vertelde SP-wethouder Marcel Olierook hoe de armoedebestrijding in Enkhuizen geregeld is.

Mensen in Enkhuizen hoeven pas een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor zorg of ondersteuning te betalen als ze een inkomen hebben dat hoger is dan 120% van het sociale minimum.

Enkhuizen streeft naar “een fatsoenlijk algemeen minimabeleid”.
Als voorbeeld: de gemeente heeft een "Nota Kinderarmoede" opgesteld, waarin alle zaken zijn opgenomen die de Kinderombudsman voorstelt.

Stichting Leergeld, die zaken voor haar rekening neemt die het voor kinderen uit arme gezinnen mogelijk maakt om ‘mee te doen’, wordt voor 80% door de gemeente betaald. De andere 20% van de kosten verwerft de Stichting door fondsenwerving en giften.

Zij verstrekken bijvoorbeeld een tweedehands fiets, voetbalschoenen, geld om met een schoolreisje mee te kunnen etc. Want : nu niet meetellen is straks niet meedoen.

Marcel moet het antwoord op de vraag, welk deel van de armen de weg weet te vinden naar adequate hulpverlening schuldig blijven. Wel is via overleg met de 15 verschillende kerkgenootschappen (inclusief de moskee) aan meer informatie over arme mensen te komen. Dit overleg heeft al plaats gevonden.

Als wethouder zit Marcel in het bestuur van WerkSaam, de regionale instelling die de uitvoering van de bijstand (Wet Werk en Inkomen) heeft toebedeeld gekregen.
Hij is tegen het werken zonder uitkering van bijstandsgerechtigden.
Via signalen uit de cliëntenraad, via de SP en via de acties op straat, raakt hij wel op de hoogte van hoe WerkSaam werkt. Marcel probeert daar zoveel mogelijk voor elkaar te krijgen.

Naar aanleiding van het gesprek over WerkSaam kwam het pas opgerichte SPS (Sociale Progressieve Samenwerking Westfriesland) ter sprake.
Elke daarin participerende politieke partij uit de regio heeft in oktober een 25-tal vragen over WerkSaam aan hun College van Burgemeesters en Wethouders gesteld. De verschillende Colleges hebben daarop nog geen antwoord gegeven.