West-Friesland

Op politiek café “SPraak! “ van 24 februari jl. spraken we met elkaar over de ervaringen die we hebben met de invoering van de Participatiewet, die nu ruim een jaar in werking is.

Gasten deze avond waren Maureen van der Pligt en Dejo Overdijk (beiden namens het FNV), drie vertegenwoordigers van de cliëntenraad van WerkSaam (waaronder onafhankelijk voorzitter Henk Verrijen) en de Enkhuizer wethouders Rob de Jong en Marcel Olierook.

De Participatiewet is op 1 januari 2016 in werking getreden. Deze wet kwam in de plaats van de WWB (Wet Werk en Bijstand), de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) en de Wajong (Wet Arbeidsparticipatie jong-gehandicapten). Het doel van deze wet was en is: “zoveel mogelijk mensen aan het werk”.

Door de invoering van de Participatiewet is ‘werken zonder loon’ enorm toegenomen. Bijstandsgerechtigden verrichten werkzaamheden zonder loon als ‘re-integratie’ – deze werkzaamheden werden voor die tijd volgens de cao betaald.
Zij worden daartoe door de gemeente verplicht, onder het mom van leer-stage, ‘vrijwilligerswerk’, de tegenprestatie en als ‘proefplaatsing’. Echter, in slechts een beperkt aantal gevallen (veel te weinig) leidt dit voor de bijstandsgerechtigde tot een betaalde baan.
Vaak wordt de ‘proefperiode’ om onduidelijke redenen na een aantal maanden weer beëindigd, en komen er nieuwe proefplaatsingen. Dan begint het hele proces weer van voor af aan. Bedrijven hebben dan standaard de beschikking over wel heel goedkope arbeidskrachten.

‘Werken zonder loon’ zien we bij winkels, in productiehallen (montagewerk, vouwklussen e.d.), hotels, schoonmaakbedrijven, call-centers, in de horeca en zelfs ook bij de gemeenten zelf.

Er is in veel gevallen sprake van ‘werkverdringing’: bijstandsgerechtigden komen te werken in banen waarin net medewerkers zijn ontslagen. Zo zijn er in het land talloze voorbeelden waarin eerst banen worden opgeheven en waarbij het werk daarna gewoon door bijstandsgerechtigden worden gedaan.

Het FNV wil in dit kader strijden voor een aantal belangrijke punten:

• werk moet altijd worden betaald;
• er moet sprake zijn van echte ‘leer-stages’;
• voor een ieder moet er een reëel plan van aanpak komen;
• als er iets vrijwillig moet zijn, dan is het ook echt vrijwillig;
• er moeten baangaranties komen;
• er moet werk gecreëerd worden, in plaats van overal afgebroken;
• er moet scherp gecontroleerd worden op gevallen van ‘werkverdringing’ – natuurlijk moet dit dan ook worden aangepakt.

Het FNV is blij met de initiatiefwet van Sadet Karabulut (SP). Deze wet is gericht op het voorkomen van werkverdringing. Binnenkort zal deze wet in de Kamer behandeld gaan worden. Tot die tijd roept het FNV de gemeenteraden op om de voorwaarden die in de wet van Karabulut worden genoemd, zelf binnen de gemeente al toe te passen. Deze voorwaarden zijn:

• er mag geen sprake zijn van oneerlijke concurrentie op salaris en/of arbeidsvoorwaarden;
• de persoon mag geen arbeid verrichten zonder het gebruikelijke loon te ontvangen;
• niemand mag zijn ‘echte baan’ verliezen ten gunste van een ander;
• er mag geen sprake zijn van achteruitgang in arbeidsvoorwaarden;
• werkzaamheden mogen in geen geval leiden tot een verschuiving van een ‘echte baan’ naar (deels) werken zonder loon.