West-Friesland

Bert Putters
In de negentiger jaren van de vorige eeuw besloot het kabinet Kok I het neoliberalisme door te voeren. “marktwerking” was het toverwoord. De monopolist NS moest worden verzelfstandigd en er moest concurrentie komen op het spoor. In 1995 besloot het kabinet Kok I tot verzelfstandiging van de Nederlandse Spoorwegen. Het bedrijf verloor de eigendom en beheer van de railinfrastructuur en het alleenrecht op vervoersdiensten per spoor.

De railinfrastructuur werd overgeheveld naar het staatsbedrijf Prorail. Het goederenvervoer werd gegund aan buitenlandse concurrenten van de NS. Maar tot concurrentie in het personenvervoer kwam het niet.
Een "lijntje" van Amsterdam naar IJmuiden, geëxploiteerd door de rondvaartmaatschappij Lovers BV, werd een fiasco. Zelfs toen er werd gestaakt door het rijdend personeel, lieten reizigers in Haarlem e.o. de trein leeg verder rijden. Ook werkte de grote broer NS het lokale spoortje behoorlijk tegen.

Daarna is het bergafwaarts gegaan bij het spoorbedrijf. Treinen reden niet meer op tijd en ook werd het trajectgebonden rijden voorgesteld. In de volksmond het “rondje om de kerk”. De vakbonden FNV, CNV en VVMC zagen het licht en trokken de stekker uit het “principeakkoord” die zij met de directie hadden gesloten. Ook werden “onrendabele lijnen” door minister Peijs afgestoten. Het laatste bleef Noord-Holland bespaard, tot grote spijt van de toenmalige gedeputeerde Cornelis Mooij (VVD). Zijn eigen partijgenoot van de VVD in de tweede kamer diende een motie in. Ingegeven door de marine officieren gelegerd in Den Helder . De motie kreeg een ruime Kamermeerderheid. Arriva, Syntus en later Violia en Connexionn deden mee in het Europese aanbestedingstraject. De reiziger werd er geen snars beter van. De roep naar weer één bedrijf werd hoorbaar, maar de huidige politiek durft niet door te pakken.

De verzelfstandiging van NS werd geleid door de president directeur Rob den Besten en later door Hans Huisinga (president-directeur van 2000 -2002) voortgezet. “Ik wil geld verdienen”, hield hij het massaal opgeroepen personeel voor in een loods te Amersfoort.
Vooral het loketpersoneel applaudisseerden hun handen blauw. Zij waren de eerste werknemers die werden wegbezuinigd. Door de acties van de collectieven (een zestal machinisten en conducteurs uit heel het land), moest Huisinga het veld ruimen en kreeg de “rode Kaart” van minister Tineke Netelenbos-Koomen. Zij gaf de oud-voorzitter van het VNO Chris van Veen en de burgemeester van Tilburg Jan Stekelenburg de opdracht de onrust onder het personeel bij NS in 2001 weg te nemen. Met ontslag van Hans Huisinga tot gevolg.
Het traject gebonden rijden ingezet door Pamela Boumeester als directeur divisie NS-reizigers was daarna ook van de baan. Zij haalde een bezem door de actievoerders van de “collectieven” en enkelen van hen werden met een goede regeling naar huis gestuurd, als zij zich maar niet meer in het openbaar negatief uitlieten over het spoorbedrijf. Refererend aan een artikel uit het personeelsreglement. Echter ging men vaak voorbij aan de wet op de OR. Ter bescherming als werknemer binnen deze grootmacht. Tot zover het debacle van het regering en directie beleid.

De pijlen nu waren gericht op de eigen onderhoudsdiensten op het railinfrastructuur. “Wegonderhoud en Seinwezen”. Ook zij vielen ten prooi aan de marktwerking. Een gevolg van het besluit het spoorbedrijf te privatiseren en op te splitsen. Seinhuis- , brugwachters, treindienst- en verkeersleiders vielen nu onder Prorail en dus direct onder het ministerie van infra (voormalige ministerie van Verkeer en Waterstaat).
Daar waar het NS op niveau door redelijke zware medische en psychologische keuringen mensen in de breedte aannam, kwam daardoor te vervallen. Daardoor vielen er tijdens werkzaamheden overdag aan het spoor gewonden en vielen er ook helaas dodelijke slachtoffers. Veiligheidsmensen werden kort opgeleid en daar waar NS personeel goed werden opgeleid, werd e.e.a vanwege de hoge kosten afgezwakt.

Het laatste zal door de politiek en huidige directie in alle toonaarden worden ontkent. Hier ligt nu het probleem van het schrappen van treinen in de nachtelijk uren. Om ongestoord enige uren aan het spoor te kunnen weken schrapt NS treinen hen opgedrongen door Prorail en indirect dus door het ministerie van Infra met als aanspreekpunt de Staatsecretaris Wilma Mansveld. Dat reizigersorganisatie ROVER alles heeft laten gebeuren is slechte belangenbehartiging van haar leden. De zoveelste blunder van deze organisatie. Dat NS spreekt over slechts 20 reizigers van Hoorn naar Enkhuizen, is nooit na te gaan. Cijfers over reizigersaantallen worden nooit openbaar verstrekt aan politiek en pers. NS denkt nog steeds als een monopolist en commercie is voor het spoorbedrijf een vies woord. Ook mede door de hoge kosten van aanschaf van de FYRA. Waarvoor CDA en VVD verantwoordelijk zijn geweest en nu moord en brand schreeuwen.

Bert Putters, Oud-NS machinist/ oud-OC lid OR NS en Oud-Statenlid SP in NH.