West-Friesland

Uit vng magazine:

Kamer: meer alternatieven voor herindeling
De regering moet meer perspectieven bieden aan gemeenten die moeite hebben met de extra taken die door de decentralisatie op hen afkomen.

Naast samengaan met andere gemeenten, zijn allerlei andere
keuzes mogelijk, vindt een meerderheid in de Tweede Kamer onder aanvoering van CDA, SP, CU, SGP en D66. Deze fracties roepen het kabinet op om gemeenten die tegen schaalproblemen aanlopen, meer alternatieven voor herindeling te presenteren. In het beleid ter versterking van de bestuurskracht moet de regering modellen voor samenwerking tussen gemeenten aanreiken die stuk voor stuk gelijkwaardige alternatieven voor gemeentelijke herindeling vormen. Daarnaast is de regering verzocht voorstellen te doen tot wijziging van de Gemeentewet om differentiatie tussen gemeenten en het takenpakket mogelijk te maken.

Minister Guusje ter Horst had de motie ontraden. Volgens haar is differentiatie al mogelijk, zeker in de uitvoering van taken. Zij wees daarbij op centrumgemeenten die nu al meer taken en verantwoor-delijkheden op zich nemen. �Het kabinet heeft er geen behoefte aan deze mogelijkheden te vergroten�, aldus Ter Horst. Maar volgens de eerste indienaar van de motie, Eddy Bilder (CDA), worstelt een aantal gemeenten duidelijk met de toenemende hoeveelheid taken die het kabinet hen oplegt.

Bestuurskracht
Bilder signaleert dat in grote delen van het land bij elk bestuurskracht-probleem wordt ingezet op schaalvergroting en dat herindeling vaak als de enig denkbare oplossing wordt gezien. Hij vindt dat een gemeentebestuur als democratisch gekozen bestuurslaag de keus moet hebben om voor een andere richting te kiezen. Bijvoorbeeld door in samenwerking met andere gemeenten taken te verdelen. Hij denkt daarbij aan het model Ten Boer in Groningen, waar een gemeente haar taken op vrijwillige basis uitbesteedt, de samenwerking in de BEL-gemeenten (Blaricum, Laren en Eemnes, red.) en het zogeheten Finse model als alternatief.

Staatssecretaris Bijleveld stuurt volgend voorjaar een herindelings-kader naar de Kamer. Dat wordt opgesteld �om goed om te gaan met herindelingen als zij niet helemaal van onderop tot stand komen�. Volgens Bijleveld is het een misverstand dat het ministerie van BZK automatisch herindeling aanbeveelt.

en

Geen herindelingsbesluit zonder alternatieven
Voordat tot herindeling wordt besloten, loont het de moeite om alternatieven voor fusie te onderzoeken. Want herindeling is een ingrijpend proces; het duurt ministens vier jaar voordat een gemeente zijn zaken weer enigszins op orde heeft.

Die aanbeveling komt uit 'Herindelingen gewogen', een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en Berenschot naar recente fusies in Zuid-Holland. Ze ondervroegen onder meer lokaal bestuurders, gemeentesecretarissen, managers en leden van ondernemingsraden van enkele gefuseerde gemeenten.

Als alternatieven voor herindeling noemt het rapport ambtelijke reorganisatie, intergemeentelijke samenwerking, inhuur van personeel en uitbesteding van taken. Beschikbare alternatieven voor fusies zorgen tevens voor een betere afweging van een fusiebesluit, aldus het rapport.

Want fusies blijken ook schade aan te richten. Zo neemt het vertrouwen van burgers in hun gemeente doorgaans af, net als hun belangstelling voor gemeentepolitiek. De opkomst bij raadsverkiezingen blijft onveranderd achter bij de opkomst v��r de fusie.

Ook hebben de onderzochte gemeenten na samengaan vaak te maken met forse financi�le tegenvallers. Dat geldt overigens vooral de eerste jaren.

Maar fusies leiden eveneens tot resultaat. Het ambtelijk apparaat is professioneler dan voorheen en het gemeentebeleid is effectiever. Daarnaast stijgt de kwaliteit van de wethouders en is de raad beter in staat het college te controleren. De ondervraagden spreken van een toename van de bestuurskracht.

Burgers spinnen ook garen bij herindeling. Dat komt mede door verbeterde dienstverlening. Zo kennen grotere gemeenten bijvoorbeeld ruimere openingstijden.

Zie www.zuid-holland.nl