West-Friesland

Bij het praten over gemeentelijke fusies worden weer eens alle cliches a la "big is beautiful" van stal gehaald. Het gaat over bestuurskracht over schaalvoordelen, en niemand die deze managementrethoriek weerspreekt. Nee, het lijkt wel alsof men zegt: er wordt veel gefuseerd dus moet het wel goed zijn. Onzin natuurlijk, want daar waar terecht wordt verwacht dat tegenstanders uitleggen waarom ze "teugen" zijn, mag van voorstanders worden verwacht dat ze verder komen dan wat holle managementzakboekjes-termen. In het verlden hebben we hier op de site al eens onderzoeken van Berenschot laten passeren. Deze keer gaat het weer over de driehoek Enkhuizen-Andijk-Stede Broec. Het spook van de fusies steekt weer de kop op en wederom wordt net gedaan alsof Enkhuizen meer verdient dan skepsis. En andersom trouwens. Dat is het niet: gemeentelijke herindelingen verdienen skepsis.

Een paar punten:

• In vergelijking met andere Europese landen telt Nederland relatief weinig gemeenten en deze zijn relatief dan ook groot. In veel landen (onder meer Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en de Scandinavische landen) heeft meer dan de helft van de gemeenten minder dan 10.000 inwoners. In Nederland zijn de gemeenten dus relatief groot, groter dan in menig buitenland.
• Maar met name in de publieke sector is zich een kentering in het denken aan het voltrekken. In de sfeer van de publieke dienstverlening (gezondheidszorg en onderwijs) moet worden vastgesteld dat schaalvergroting niet de zegeningen heeft gebracht die men ervan verwachtte en dat daar, met name voor de gebruikers voor wie het allemaal bedoeld was, forse schaduwkanten aan zitten.
  Ook de voordelen van gemeentelijke herindeling zijn in de afgelopen decennia sterk overschat en de nadelen ervan onderschat. Uit alle onderzoeken blijkt dat herindelingen niet de winsten heeft gebracht die men ervan verwachtte. Grotere gemeenten hebben weliswaar een professioneler ambtelijk apparaat maar dat leidt niet tot betere beleidsprestaties of een grotere tevredenheid van de burger. De inwoners van kleine gemeenten zijn in het algemeen meer tevreden met hun bestuur dan die van grotere. Grotere gemeenten zijn al evenmin efficinter want naarmate een gemeente groter wordt, neemt het aantal ambtenaren meer dan evenredig toe. In gemeenten met meer dan 100.000 inwoners is het aantal ambtenaren per 1.000 inwoners meer dan twee keer zo hoog als in gemeenten met minder dan 15.000 inwoners, En die ambtenaren zijn nog duurder ook.
• Een nadeel van herindeling dat altijd gebagatelliseerd is, heeft te maken met de democratische legitimatie. Naarmate een gemeente groter wordt, neemt ook de afstand van de burger tot het gemeentebestuur toe. Door de schaalvergroting komt de burger verder van het bestuur af te staan, neemt zijn invloed op het lokale bestuur af en vermindert zijn betrokkenheid daarop. De ervaring leert dat na een herindeling de opkomst bij lokale verkiezingen altijd afneemt. Voor een deel wordt dat ingegeven door teleurstelling. Burgers zijn in het algemeen niet zo geporteerd voor herindeling. Een herindeling voltrekt zich over de hoofden van de burgers heen, zij mogen wel protesteren, maar worden niet bij de besluitvormingsprocessen betrokken.

Bron: http://www.lokaalbestuur.nl/main.php?id=nieuws_id=223

Meer samenwerking is beter.